Skip To Content
JEWISH. INDEPENDENT. NONPROFIT.
Yiddish

טשיקאַוועסן: שליוואָוויץ — אַ קולטור־אוצר • ישׂראלישע חרדים האָבן ווייניקער האַרצפּראָבלעמען Tidbits: Slivovitz deemed a cultural treasure; Haredi men have better heart health 

פֿלוימענשנאַפּס איז געוואָרן אַ באַליבטע משקה בײַ ייִדן ווײַל לויטן דין קען מען דאָס טרינקען אַ גאַנץ יאָר, אַפֿילו פּסח

Tidbits is a weekly feature of easy news briefs in Yiddish that you can listen to or read, or both!

If you read it and don’t know a word, just click on it and the translation appears. You’ll also find the link to the article in English after each news brief.

Here is the audio:

צו הערן די „טשיקאַוועסן“ אויף אוידיאָ, גיט אַ קוועטש דאָ:

פֿלוימענשנאַפּס, אָדער שליוואָוויץ — אַ באַקאַנטע משקה בײַם קידוש אין אַ סך שילן — איז די פֿאַרגאַנגענע וואָך צוגעגעבן געוואָרן צו דער יו־ען־רשימה פֿון זאַכן וואָס האָבן אַ באַטײַטיקן קולטורעלן ווערט.

דעם באַשלוס האָט מען געמאַכט אויף דער קאָנפֿערענץ פֿון „יונעסקאָ“ אין מאַראָקאָ. מע האָט אויך צוגעגעבן צו דער רשימה דעם באַגעט (דעם לאַנגן לאַבן פֿראַנציישן ברויט).

שליוואָוויץ איז געוואָרן אַ פּאָפּולער געטראַנק בײַ די פּוילישע ייִדן אינעם 19טן יאָרהונדערט, ווען אַ סך ייִדן האָבן זיך פֿאַרנומען מיטן פּראָדוצירן אַלקאָהאָל און האָבן פֿאַרמאָגט אַכסניות. שליוואָוויץ האָט געהאַט אַ גרויסע מעלה וואָס שייך כּשרות. אין פֿאַרגלײַך מיט ווײַן, וואָס איז געמאַכט פֿון טרויבן און דערפֿאַר זענען דאָ שטרענגע הלכות וועגן דעם, זענען נישטאָ קיין דינים וועגן שליוואָוויץ. אין פֿאַרגלײַך מיט ביר און בראָנפֿן וואָס זענען געמאַכט פֿון תּבֿואה און זענען דערפֿאַר פֿאַרווערט פּסח, קען אַן אָפּגעהיטער ייִד טרינקען שליוואָוויץ אַ גאַנץ יאָר.

ווען די מאַסן פּוילישע ייִדן האָבן אימיגרירט קיין אַמעריקע האָבן זיי מיטגעבראַכט די טראַדיציע פֿון טרינקען שליוואָוויץ. הײַנט באַטרעפֿן די ייִדן אַ גרויסן טייל פֿונעם שליוואָוויץ־מאַרק, בפֿרט פּסח־צײַט.

צו לייענען די נײַעס אויף ענגליש, גיט אַ קוועטש דאָ.

Read the news in English.

לויט אַ נײַער שטודיע איז אפֿשר דאָ אַן אופֿן ווי איר קענט פֿאַרקלענערן די מעגלעכקייט פֿון שטאַרבן פֿון אַ האַרצקראַנקייט: הייבט אָן דאַווענען.

אין דער שטודיע האָבן די פֿאָרשער אַנאַליזירט די שטאַרביקייט פֿון כּמעט 12,000 ישׂראלדיקע ייִדישע מאַנסבילן, סײַ פֿרומע, סײַ פֿרײַע, צווישן 40 און 65 יאָר אַלט.

כאָטש די דיעטע בײַ חרדים איז געוויינטלעך נישט אַזוי געזונט ווי בײַ אַנדערע גרופּעס — זיי עסן אָפֿט מאכלים מיט אָנגעזעטיקטער פֿעטס און טרינקען סאָדעס וואָס האָבן אַ הויכן פּראָצענט צוקער — זענען דאָ אַנדערע סיבות פֿאַר וואָס זיי לײַדן ווייניקער פֿון האַרצפֿעלערן: שבת רייכערן זיי נישט און זיי זענען געוויינטלעך נאָענט פֿאַרבונדן מיט דער משפּחה און דער קהילה.

פֿריִערדיקע שטודיעס האָבן שוין אָנגעוויזן אַז דאָס פֿירן אַ רעליגיעז לעבן פֿאַרקלענערט דעם עמאָציאָנעלן דרוק בײַ מענטשן; און דאָס קען זײַן נאָך מער חל אויף חרדים אין ישׂראל וואָס דינען געוויינטלעך נישט אין מיליטער ווײַל אין מיליטער איז דער דרוק במילא העכער ווי אין דער ציווילער געזעלשאַפֿט.

אַגבֿ, לויט אַ שטודיע אין 2018 איז דאָס לייגן תּפֿילין אויך גוט צום געזונט: ווען מע וויקלט די לעדערנע רימענס ענג אַרום דעם אָרעם, האָט עס אַ פּאָזיטיוון עפֿעקט אויפֿן בלוטשטראָם.

צו לייענען די נײַעס אויף ענגליש, גיט אַ קוועטש דאָ.

Read the news in English.

 

A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forward’s award-winning journalism during our High Holiday Monthly Donor Drive.

If you’ve turned to the Forward in the past 12 months to better understand the world around you, we hope you will support us with a gift now. Your support has a direct impact, giving us the resources we need to report from Israel and around the U.S., across college campuses, and wherever there is news of importance to American Jews.

Make a monthly or one-time gift and support Jewish journalism throughout 5785. The first six months of your monthly gift will be matched for twice the investment in independent Jewish journalism. 

—  Rukhl Schaechter, Yiddish Editor

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

Dive In

Republish This Story

Please read before republishing

We’re happy to make this story available to republish for free, unless it originated with JTA, Haaretz or another publication (as indicated on the article) and as long as you follow our guidelines. You must credit the Forward, retain our pixel and preserve our canonical link in Google search.  See our full guidelines for more information, and this guide for detail about canonical URLs.

To republish, copy the HTML by clicking on the yellow button to the right; it includes our tracking pixel, all paragraph styles and hyperlinks, the author byline and credit to the Forward. It does not include images; to avoid copyright violations, you must add them manually, following our guidelines. Please email us at [email protected], subject line “republish,” with any questions or to let us know what stories you’re picking up.

We don't support Internet Explorer

Please use Chrome, Safari, Firefox, or Edge to view this site.