Image by Getty Images

פֿון דער רעדאַקציע:

אין 1942 האָט דער לאַנגיאָריקער פֿאָרווערטס־שרײַבער ש. ל. שנײַדערמאַן געשאַפֿן דאָס ווײַטערדיקע ליד פֿאַר זײַן פֿיר־יאָריק טעכטערל — אַ ליד וואָס פּאַסט צו דער איצטיקער שטימונג אין אוקראַיִנע.

דאָס ליד איז לעצטנס צוגעשיקט געוואָרן צו דער פֿאָרווערטס־רעדאַקציע דורך ד״ר נענסי סינקאָף, פּראָפֿעסאָרשע פֿון יודאַיִסטיק בײַם ראָטגערס־אוניווערסיטעט, אין איינעם מיט איר אינטערעסאַנטן אַרטיקל (אויף ענגליש) וועגן דעם ליד און וועגן שנײַדערמאַן גופֿא. צו לייענען יענעם אַרטיקל גיט אַ קוועטש דאָ.

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

מײַן קינד, דו ביסט אַ פֿליכטלינג

שליס די מוזיק, מײַן קינד,

צו רויִק און טרוימעריש זענען איצט

די קלאַװיר־סאָנאַטעס פֿון בעטהאָװען;

דער אייראָפּעיִשער צעלזיוס־טערמאָמעטער װײַזט מיר 38.5,

אָבער כ’פֿיבער נישט — ס’איז נישט פּאַריז און נישט די סען.

ס’איז ניו־יאָרק בײַם האָדסאָן אין דער נאַכט,

װאַגנער־סטאַקאַטאַס שפּילן די אַװיאָנען,

עס איז אַן אימהדיק לופֿט־אַלאַרעם־ליד

און איך קען שוין אויסנװייניק די נאָטן —

פֿון װאַרשע, פּאַריז און מאַדריד.

לעש אויס דאָס ליכט,

צװישן די שטערן לויערט דער שׂונא.

קום נענטער און זעץ זיך אויף מײַן בעט —

איך בין נישט דער איינציקער קראַנקער, װאָס דאַרף רעטונג

אין דער װעלטס אומענדלעכן לאַזאַרעט.

און איצט, מײַן קינד, איז צײַט

דיר צו דערציילן דײַן אייגענע געשיכטע:

ביסט געבוירן אין פּאַריז, אין אַ געסל בײַם פּאַנטעאָן

און אין טאָג פֿון דײַן געבורט איז דער טאַטע, דער רעפּאָרטער,

געקומען צו פֿליִען פֿון באָמבאַרדירטן באַרצעלאָן.

איך האָב געװיינט,

װען עס האָט צום ערשטן מאָל פֿון דײַנע אויגן,

אַ בלאָ־געטאָן אויף מיר אַזוי העל —

איך האָב דאַן געטראַכט װעגן די שפּאַנישע קינדער

אין די שוצקעלערס פֿון גוערניקאַ און טערועל.

ס’האָט דײַן טאַטע, װי אַ נאַר

פֿאָרויסגעזאָגט און געװאָרנט:

ס’װעט שפּאַניעס קריג דערגרייכן צו אײַער אַלעמענס שװעלן

און ס’װעלן אויך די קינדער פֿון פּאַריז און װאַרשע

נישט פֿאַרמײַדן די נאַצישע שראַפּנעלן.

און אַזוי האָט עס אויך פּאַסירט מיט דיר, מײַן קינד.

אין דעצעמבער נײַן און דרײַסיק — צו דײַן צװייטן געבורטסטאָג —

האָט ערשטער לופֿט־אַלאַרעם דיך געװעקט אין פּאַריז בײַ דער סען

און שפּעט נאָך האַלבער נאַכט איז דײַן טאַטע מיט דיר געלאָפֿן

צום אָנגעפֿולטן קעלער בײַם פּאָרט סען־מאַרטען.

און װידער אין ניו־יאָרק, אין מאַנהעטן בײַם האָדסאָן

(ריכטיק, קינד, אונדזער שיף קײן אַמעריקע האָט אויך געהייסן “מאַנהעטן”),

צו דײַן פֿערטן געבורטסטאָג, בײַ נאַכט, אין דעצעמבער —

װידער אַ לופֿט־אַלאַרעם! ס’זענען בלויז אַנדערש די סירענעס —

ס’איז שװערער זײער מעטאַלענער טעמבער.

ביסט, װי איך אַליין, אַ קינד פֿון קריג,

אונדזער היים איז די װעלט, דער קופֿערט — אונדזער שטוב.

מיך האָט מײַן טאַטע געפֿירט איבער שטעטלעך, איבער הויפֿן

און איך פֿיר דיך איבער לענדער, קאָנטינענטן —

עס איז אָבער דער זעלבער װאַנדער, דאָס זעלבע אַנטלויפֿן.

                                                                                1942

A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount