ווידעאָ: אַ ייִדיש ליד וועגן שוועדנס קאָלאַבאָראַציע מיט די דײַטשןWATCH: A Yiddish song about Sweden’s collaboration with the Nazis
לויִזאַ לינס „אַמאָל איז געווען אַ מעשׂה“ פֿאַררופֿט זיך אויף אַ פֿאָלקסליד אָבער דערציילט גאָר אַן אַנדער געשיכטע.
די וואָך האָט דזשאָו באַוער, אַן אַמעריקאַנער זשורנאַליסט וואָס וווינט אין דײַטשלאַנד און שרײַבט אָפֿט וועגן ייִדישע טעמעס, פֿאַרעפֿנטלעכט אַן איבערזיכט פֿון דער הײַנטיקער ייִדישער מוזיק.
צווישן די זינגער וואָס ער דערמאָנט אינעם אַרטיקל איז געווען לויִזאַ לין, אַ נאָמען וואָס איז מיר ניט געווען באַקאַנט. לין וווינט אין מאַלמע, שוועדן, וווּ עס געפֿינען זיך אַ סך פּוילישע ייִדן און איר מוזיק איז שטאַרק באַווירקט פֿון זייערע איבערלעבונגען. אין 2018 האָט זי אַרויסגעלאָזט אַ מוזיק־ווידעאָ פֿאַר אַ ייִדישן ליד, „אַ מאָל איז געווען אַ מעשׂה“, וואָס פֿאַררופֿט זיך אויפֿן באַקאַנטן פֿאָלקסליד אָבער דערציילט גאָר אַן אַנדער געשיכטע — די שוועדישע קאָלאַבאָראַציע מיט נאַצי־דײַטשלאַנד.
כאָטש שוועדן איז אָפֿיציעל געבליבן נייטראַל בשעת דער מלחמה און אַ פּאָר טויזנט ייִדן האָבן פֿון 1941 ביז 1944 זיך געראַטעוועט דאָרטן, האָט די שוועדישע רעגירונג אויך מיטגעאַרבעט מיט די דײַטשן. מע האָט געלאָזט די דײַטשישע סאָלדאַטן פֿאָרן מיט די שוועדישע באַנען און זיי פֿאַרקויפֿט אײַזנאַרץ, מיט וועלכן מע האָט פֿאַבריצירט וואָפֿנס.
דאָס ליד, מיט ווערטער פֿונעם זשורנאַליסט, סאַלאָמאָן שולמאַן, דערמאָנט טאַקע יענעם שוועדישן אײַזן, „וואָס האָט אונדז געריכט אין קבֿר“.
A message from our Publisher & CEO Rachel Fishman Feddersen
I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.
At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.
Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.
— Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO