Image by Forverts

לייענט דעם אַרטיקל אויף ענגליש

פּעטשאַ, אויך באַקאַנט אויף ייִדיש ווי פּעצע, פֿוסנאָגע, דרעליעס, גאַליער און פֿאַרגליווערטע פֿיס, איז אַן אַלט מאכל בײַ ייִדן, וואָס באַשטייט פֿון אַ גליווער געמאַכט פֿון קעלבערנע פֿיסלעך.

אינעם דאָזיקן ווידעאָ גרייטן צו דעם מאכל די לעבנסלאַנגע אויסטראַלישע ייִדישע חבֿרטעס אײַרין קראָנהיל־פּלעטקאַ און רות שער־פֿריד, וואָס זענען אויפֿגעוואַקסן צוזאַמען אין דער מעלבורנער בונדיסטישער סבֿיבֿה. צוליב דעם וואָס מע קען אין אויסטראַליע מער ניט קויפֿן קיין קעלבערנע פֿיסלעך, מאַכן זיי אים מיט אַנדערע אינגרעדיענטן.

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

אײַרין קראָנהיל פּלעטקאַ איז געבוירן געוואָרן אין שאַנכײַ בײַ ייִדישע פּליטים, וואָס האָבן באַקומען וויזעס קיין יאַפּאַן פֿון דעם באקאַנטן יאַפּאַנישן קאָנסול אין ליטע, טשיונע סוגיהאַראַ. נאָך דער מלחמה האָט די משפּחה זיך באַזעצט אין מעלבורן, וווּ אײַרין האָט זיך געלערנט צוויי טעג אַ וואָך, אין אַן אָרטיקער ייִדישער שול און איז געווען אַן אַקטיווע מיטגלידין אין דער יוגנט־באַוועגונג פֿונעם בונד, „סקיף“. הײַנט וווינט זי אין ניו־יאָרק, וווּ זי דינט ווי די וויצע־פֿאָרזיצערין פֿון דער ייִוואָס עקזעקוטיווע און פֿירט אָן מיט אַ פֿונדאַציע וואָס שטיצט אָרגאַניזאַציעס וואָס אַרבעטן לטובֿת דער ייִדישער שפּראַך און קולטור.

רות־שער פֿריד איז געבוירן געוואָרן אין מעלבורן אין 1941 בײַ ייִדן וואָס האָבן פֿאַרלאָזט ריגע אין 1939. זי האָט זיך געלערנט אין דער מעלבורנער זונטיקשול אויפֿן נאָמען פֿון י. ל. פּרץ און איז לאַנגע יאָרן אַליין געווען אַ לערערין דאָרטן. זי איז אויך געווען אַקטיוו אין „סקיף“, סײַ ווי אַ קינד, סײַ ווי אַ „העלפֿער“ (אַ וועגווײַזער פֿאַר די ייִנגערע קינדער). פֿון פֿאַך איז זי געווען אַ פֿיזיאָטעראַפּעווטקע. זי און איר מאַן הענרי (אַנוש) פֿריד, מיט וועמען זי האָט חתונה געהאַט אין 1963, האָבן צוויי קינדער און פֿינף אייניקלעך.

אײַרין און רות בלאָזן בלעזלעך, 1946, קאַרלטאָן, אויסטראַליע Image by Irene Kronhill Pletka

הענרי (אַנוש) פֿריד, וואָס האָט פֿילמירט אײַרין און רות בעת זיי האָבן געמאַכט דעם פּעטשאַ, איז געבוירן געוואָרן אין 1940 אין קאַזאַן, רוסלאַנד בײַ לאָדזשער ייִדן. זײַן פֿאָטער איז מאָבאַליזירט געוואָרן אין דער סאָוועטישער אַרמיי און איז אומגעקומען אין יולי 1943. נאָך דער מלחמה האָט הענרי, צוזאַמען מיט זײַן מאַמע און באָבע־זיידע, זיך אומגעקערט קיין לאָדזש, וווּ ער האָט זיך געלערנט אין אַ ייִדישער פֿאָרשול. אין 1946 האָבן זיי געוווינט אין פֿאַרשידענע די־פּי־לאַגערן, ביז דער בונד האָט זיי געהאָלפֿן זיך אַרײַנצושמוגלען אין בעלגיע. צווישן זײַנע ייִדיש־לערער דאָרטן איז געווען די שרײַבערין חוה ראָזענפֿאַרב. אין 1950 האָט ער זיך באַזעצט אין מעלבורן, וווּ ער איז באַלד געוואָרן אַ סקיפֿיסט צוזאַמען מיט זײַן צוקונפֿטדיקער פֿרוי. מיט זייערע קינדער האָבן הענרי און רות ביידע גערעדט ייִדיש.

כּדי צו זען דעם רעצעפּט (אויף ענגליש), גיט אַ קוועטש דאָ.

A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount