Image by http://chavarosenfarb.com/

שוין אַ יאָרצענדליק באַמערקן די ייִדיש־לייענער אַ פּאַראַדאָקס: אַ טייל פֿון די סאַמע באַרימטסטע ווערק פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור האָבן זיך ניט געפֿונען אין דער דיגיטאַלישער ביבליאָטעק פֿונעם „ייִדישן ביכער־צענטער“. שולדיק איז געווען אין דעם מערסטנס דרוקרעכט־ענינים — אַז אַ פֿאַרלאַג פֿאַרמאָגט די רעכט צו אַן איבערזעצונג, קען ער אַמאָל אַפֿילו פֿאָדערן, אַז מע זאָל ניט פֿאַרעפֿנטלעכן אָנלײַן דעם אָריגינעלן ייִדישן טעקסט. אין אַנדערע פֿאַלן האָט די משפּחה פֿונעם מחבר דווקא ניט געוואָלט, אַז זייער קרובֿס ביכער זאָלן זיך באַווײַזן דאָרטן. אַמאָל האָבן ייִדישע פֿאַרלאַגן נאָך פֿאַרמאָגט די רעכט צו די טעקסטן און געוואָלט אַליין פֿאַרקויפֿן די ביכער.

האָט זיך באַקומען, אַז מע קען זיך צוהערן צו רעדעס פֿון יצחק באַשעוויס, חיים גראַדע און אַנדערע ריזן פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור, אָבער ניט לייענען זייערע ווערק, סײַדן מע האָט געקענט באַקומען אַ פֿיזישן עקזעמפּלאַר פֿון זייערס אַ בוך, עפּעס וואָס איז ניט תּמיד גרינג אויסצופּועלן.

הײַנט איז דער מצבֿ שוין בעסער. כאָטש מע קען נאָך אַלץ ניט לייענען גראַדעס ווערק, קען מען באַשעוויסעס שוין יאָ לייענען אָנלײַן. און לעצטנס האָט זיך באַוויזן אויף דער אינטערנעץ נאָך אַ מײַסטערווערק פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור — חוה ראָזענפֿאַרבס טרילאָגיע וועגן דעם לעבן פֿון די לאָדזשער ייִדן בשעת די יאָרן 1939־ 1945 — „דער בוים פֿון לעבן“. ראָזענפֿאַרבס ראָמאַן אין דרײַ טיילן, וואָס באַשטייט פֿון 1,900 זײַטן, איז ניט בלויז אַ גרויס ווערק פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור, נאָר פֿון דער חורבן־ליטעראַטור בכלל. ער שילדערט דאָס לעבן פֿון צען לאָדזשער ייִדן (געוויסע וואָס ראָזענפֿאַרב האָט טאַקע געקענט) און זייער לעבן אין לאָדזשער געטאָ און אוישוויץ. דער ראָמאַן האָט געוווּנען עטלעכע ליטעראַרישע אויסצייכענונגען, אַרײַנגערעכנט די פּרעמיעס אויפֿן נאָמען פֿון י. י. סיגאַל אין 1972 (בײַ דער „ייִדישער פֿאָלקס־ביבליאָטעק אין מאָנטרעאָל“) און איציק מאַנגער אין 1979. דער ראָמאַן איז אַרויס אויף ענגליש אין ראָזענפֿאַרבס אייגענער איבערזעצונג, דורכגעפֿירט מיט דער הילף פֿון איר טאָכטער, ד׳׳ר גאָלדע מאָרגענטאַלער. דאָס בוך איז אויך אַרויס אויף העברעיִש און פּויליש.

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

מע קען זיך אויך צוצוהערן צום קבלת־פּנים, וואָס מע האָט געמאַכט פֿאַר ראָזענפֿאַרבן אין 1973 בײַ דער „ייִדישער פֿאָלקס־ביבליאָטעק אין מאָנטרעאָל“, פֿײַערנדיק די פּובליקאַציע פֿונעם ראָמאַן. אין דער פּראָגראַם טרעטן אויף עטלעכע באַרימטע ייִדישע שרײַבער מיט רעדעס וועגן די ליטעראַרישע השפּעות וואָס האָבן באַווירקט ראָזענפֿאַרב בשעת זי האָט אָנגעשריבן דעם ראָמאַן.

A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount