מיט יאָרן צוריק האָב איך גערעדט מיט אַ ייִד, וואָס האָט אין זײַנע 20ער איבערגעלעבט טערעזין, דער דײַטשישער קאָנצענטראַציע־לאַגער, וווּהין מע האָט פֿאַרשיקט די פּראָגער ייִדן. ער האָט מיר דערציילט אַן אינטערעסאַנטן און טרויעריקן אַנעקדאָט: אין פּראָג, ווי אויך אין טערעזין, האָט זיך פֿאַרשפּרייט אַ קלאַנג, אַז אַ גרופּע ייִדן, בראָש מיט אַ רבֿ, גראָבן בײַם טײַך וולאַטווע, כּדי צו געפֿינען די רעשטלעך פֿונעם אַמאָליקן גולם און אים אויפֿלעבן. דער ייִד האָט צו יענער צײַט אַליין ניט געוווּסט, וויפֿל מענטשן האָבן פֿאַרשפּרייט דעם קלאַנג ווי אַ וויץ, און וויפֿל האָבן אים גענומען ערנסט.

אָט דער סיפּור־המעשׂה ווערט אָפּגעשפּיגלט אין אַן אַרגענטינער פֿילם אויף ייִדיש, אין וועלכן דער ייִדישער אַקטיאָר מאַקס בערלינער שפּילט אַ פּראָגער רבֿ, וואָס איז מסוגל צו שאַפֿן אַ גולם גלײַך איידער די דײַטשן כאַפּן אים. וואָס געשעט ווײַטער נעמט אַרײַן עלעמענטן פֿון דער אַלטער פֿאָלקס־מעשׂה וועגן דעם גולם און דעם פּראָגער מהר”ל, אָבער האָט זייער אַן אַנדער סוף.

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount